علمی، پژوهشی و فناوری

قیمت عکس‌های ماهواره «خیام» یک هشتم تصاویر ماهواره‌های خارجی

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : وحید یزدانیان رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در این نشست گفت: سیاست کلی این است که موضوع ماهواره و فضایی از سکوت دربیاید وافکار عمومی نیز در جریان تحولات ماهواره‌ای قرار بگیرند و در یک اتاق شیشه‌ای دربیاید.

وی افزود: بیشتر ماهواره‌ها مربوط به اکوسیستم و مباحث اقتصادی است و کمتر‌حکومتی، پس باید افکار عمومی در جریان این پیشرفت‌ها و دستاوردها قرار بگیرند.

یزدانیان درباره پروژه هایی که به واسطه پروژه خیام تأکید کرد: تصاویر و داده‌های ماهواره «خیام» محرمانه نیستند و بر اساس آن‌ها پروژه‌هایی برای پایش کشاورزی (در حوزه‌هایی مانند گندم، برنج، کشت اول، سیب‌زمینی) در همکاری با وزارت جهاد کشاورزی تعریف شده است. همچنین چند پروژه در حوزه مدیریت بحران با سازمان محیط زیست درباره ریزگردها و دریاچه ارومیه در حال اجراست و با مرکز ابسکو نیز درباره مدیریت سیلاب در شرق آسیا اعلام آمادگی کرده‌ایم. همچنین پروژه‌ای نیز در مرحله تعریف قرار دارد با هدف مدیریت منابع آب.

وی از راه‌اندازی پلتفرمی برای داده‌های ماهواره خیام خبر داد و گفت: این پلتفرم در حال حاضر وجود دارد، اما در پی آن هستیم که یک پلتفرم مادر برای اشتراک داده‌ها و ابزارهای ارتقای کیفیت ایجاد کنیم که قابلیت استفاده عمومی داشته و در اختیار کسب‌وکارها قرار گیرد.

رئیس پژوهشگاه فضایی گفت: در صنعت فضایی پیشرفت خوبی داشته‌ایم و در تلاش برای به سرانجام رساندن پروژه‌های قبلی نیز هستیم. ساخت ماهواره‌ها طبق زمان‌بندی انجام می‌شود و در برنامه داریم به سمت ماهواره‌های ناوبری نیز حرکت کنیم. البته باید توجه داشت که ساخت و پرتاب ماهواره تنها ۲۰ درصد این صنعت است و ۸۰ درصد آن مربوط به استفاده در زندگی مردم و معیشت آن‌هاست. اگر کشش بازار وجود داشته باشد، این روند سرعت بیشتری خواهد گرفت. بخش عمده‌ای از محصولات فضایی تا پایان امسال یا ابتدای ۱۴۰۵ تحویل سازمان فضایی خواهد شد.

وی در پاسخ به سوال دیگر گفت: در ساخت محصولات فضایی، علاوه بر پژوهشگران داخلی، به شکل مؤثری از ظرفیت مراکز تحقیقاتی بهره گرفته‌ایم. مجموعه‌ای از پروژه‌ها در ابتدای دهه ۹۰ با دانشگاه‌های شاخص کشور تعریف شد که هدف از آن، صرفاً ساخت ماهواره نبود، بلکه عملیاتی‌سازی دانش دانشگاهی و توسعه زیرسیستم‌هایی مانند پیشرانش نیز مدنظر بود. پروژه‌های «پژوهش ۱» تا «پژوهش ۴» تعریف و اجرایی شد و «پژوهش ۵» نیز در دست طراحی است. این پروژه‌ها توسط دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های دانشگاهی طراحی و ساخته شده‌اند و تحویل آن‌ها در یک تا یک‌ونیم سال آینده انجام خواهد شد. در این پروژه‌ها از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان نیز استفاده شده است. هدف آن‌ها تست زیرسیستم‌های ماست. چهار ابرپروژه نیز به دانشگاه‌ها واگذار شده است.

یزدانیان درباره کاربردی کردن علم در دانشگاه‌ها به برگزاری مسابقات کیوب‌ست اشاره کرد و گفت: در این مسابقات که طراحی و ساخت ماهواره انجام می‌شود، بیش از ۵۰ دانشگاه کشور مشارکت کرده‌اند. داوری مسابقه انجام شده و برندگان مشخص شده‌اند. جایزه این مسابقه، پرتاب رایگان ماهواره تیم اول است. دور دوم این مسابقه نیز با هدف توسعه دانش فضایی در دانشگاه‌ها کلید خورده است.

وی افزود: طی دو سال گذشته از ۲۵۰ پایان‌نامه دانشجویی حمایت کرده‌ایم و پیش‌بینی می‌کنیم که این تعداد در یک سال آینده به حدود دو برابر افزایش یابد. در مجموع، حدود ۳۵۰ پایان‌نامه مرتبط با حوزه فضایی با حمایت پژوهشگاه در حال انجام است.

در پاسخ به سوال دیگر درباره ناترازی انرژی و قطعی‌های اینترنت به دلیل مشکل باتری‌ها گفت: ما با یکی از FCTهای کشور قرارداد داشته‌ایم و محصولات مربوط به باتری و تجهیزات ذخیره‌سازی انرژی تحویل شده‌اند. همچنین اعلام آمادگی کرده‌ایم که در دو حوزه خاص شامل باتری‌ها و ذخیره‌سازها و انرژی خورشیدی (با توجه به فعالیت‌های مرکز پژوهشگاه ما در اصفهان در زمینه پنل‌ها و تست آن‌ها) همکاری داشته باشیم.

وی درباره ورود هوش مصنوعی به پژوهشگاه گفت: برخی دستگاه‌ها جلوتر هستند، اما ما نیز بر اساس نیاز وارد این حوزه شده‌ایم. یکی از مهم‌ترین داده‌های حوزه هوش مصنوعی در فضا تولید می‌شود. کشورهایی مثل انگلستان وارد ماهواره‌های ناوبری شده‌اند که دیتاست‌هایی را ارائه می‌کنند که مبتنی بر هوش مصنوعی است. سیاست دولت نیز این است که نقش حاکمیتی و حمایتی را حفظ کند و بهره‌برداری را به بخش خصوصی واگذار کند. باید دیتاها آزاد شوند تا کسب‌وکارها شکل بگیرند.

وی تأکید کرد: تجاری‌سازی باید خارج از دولت شکل بگیرد. اگر ما بخش خصوصی را تقویت کنیم، این بخش در سال آینده توسعه بیشتری خواهد یافت.

وی درباره قیمت تصاویر ماهواره خیام نیز گفت: قیمت هر کیلومتر مربع از این تصاویر ۱۲۴ هزار تومان است، در حالی که تصاویر ماهواره‌ای خارجی حدود ۱۰ دلار قیمت دارند. البته ما همچنان معتقدیم باید در جهت کاهش قیمت‌ها گام برداریم.

در خصوص پروژه «جی‌نف» نیز احمد سلیمانی مسئول این پروژه در سازمان فضایی ایران اظهار داشت: این پروژه متعلق به شرکت پست است و زیرساخت‌های ماهواره خیام از آن استفاده می‌کند. ما آمادگی کامل برای همکاری با این پروژه را داریم. یکی از نیازهای اصلی این پروژه، تأمین تصاویر سراسری از کشور است. نقش تصاویر ماهواره‌ای در استخراج نقشه‌های مکانی بسیار کلیدی است و از جمله خروجی‌های آن، تهیه نقشه‌های کروکی است که در اختیار پستچی‌ها قرار می‌گیرد.

وی در پایان گفت: هیچ ماهواره‌ای در حال حاضر پوشش سراسری ایران را ندارد؛ این وظیفه را ماهواره خیام انجام می‌دهد، آرشیو می‌کند و به یاری خدمات پستی کشور می‌آید