واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان ,علمی، پژوهشی و فناوری

نتیجه 15 سال تحقیق و پژوهش؛

موفقیت محققان در تولید اولین جَوَنده‌کُش طبیعی و انحصاری ایران

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری از اصفهان : سید مهدی محجوب همزمان با برگزاری هجدهمین جشنواره ملی فن‌آفرین شیخ بهایی در گفتگو با خبرنگار علم و فناوری؛ با بیان این که بعنوان عضو هیات سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی و مراکز آموزش عالی حدود 35 سال خدمت کردم و دو سالی هست که بازنشست شدم و شرکت یارا طبیعت محجوب را برای تبدیل ایده‌های خودم به محصولات مورد نیاز تاسیس کردم؛ گفت:  از حدود 15 سال پیش روی ایده ساخت جَوَنده‌کُش پژوهش و تحقیق را آغاز کرده است و اکنون با محصول تجاری‌سازی شده با نام «جَوَنده‌کُش محبیتال» در این نمایشگاه شرکت کرده است.  

این متخصص فعال در کنترل آفات کشاورزی و بهداشتی؛ ادامه داد: اهمیت کار روی این ایده از این جهت است که جوندگان موجوداتی هستند که تقریبا در همه محیط‌ها (محیط‌های شهری؛ مزارع و مراتع و جنگل‌ها و همه‌جا) حضور دارند و خسارت‌های زیادی به بار می‌آوردند؛ خسارت‌هایی که اقتصادی, کشاورزی، بهداشتی و غیره است. 

این محقق ادامه داد: به همین دلیل از دهه 1330 به این طرف این موجودات (جوندگان) جزو آفات عمومی کشور هستند؛ در تعریف هم آفت عمومی به آفاتی‌ گفته می‌شود که آنقدر خطرناک می‌باشند که دولت‌ها موظف هستند با این موجودات مبارزه کنند؛ قانون است؛ فقط هم جوندگان و برخی ملخ‌ها جزو آفات عمومی هستند.  

محجوب سپس این نکته مهم را که مبارزه و کنترل این جوندگان خطرناک چگونه است، را مورد اشاره قرار داد و اظهار کرد: در ایران 80 گونه جَوَنده داریم حدود 10 گونه آن زیان‌آور هستند یعنی گونه‌های اصلی که مضر هستند و مربوط به محیط‌های شهری و کشاورزی و جاهای دیگر می‌باشند. 

وی گفت: مبارزه و کنترل جوندگان به روش‌های مختلفی ممکن است؛ مبارزه شیمیایی مهمترین روش بوده که با استفاده از جَوَنده‌کُش‌ها انجام می‌شود. تنها دو گروه از جَوَنده‌کُش‌ها در ایران وجود دارد؛ یکی سموم حاد که تنها یک نوع آن (فسفردوزنگ) در ایران وجود دارد اما مصرف این سم ممنوع است. گروه دیگر سموم انعقاد خون هستند که چند نوع از آن موجود بوده ولی به دلیل گران‌بودن؛ کنداثر بودن و سایر معایب کاربرد زیادی ندارد و خیلی وسیع نمی‌شود استفاده کرد. 

این متخصص فعال در کنترل آفات کشاورزی و بهداشتی گفت: فقط یک روش کاربردی استفاده از جَوَنده‌کُش است یعنی ماده‌ای که جَوَنده را بِکُشد و معمولا گوارشی است باید توسط جَوَنده خورده شود؛ اما جوندگان بسیار با هوش هستند یعنی جَوَنده بصورت هوشمندانه از خوردن این ماده امتناع می‌کند؛ به همین دلیل تولید   جَوَنده‌کُشدر همه دنیا به اندازه‌ای سخت است که در کل دنیا از 2500 تا 2600 نوع آفت‌کُش مختلف؛ حشره‌کُش و قارچ‌کُش و غیره که تولید شده است؛ فقط 10 تا 15 نوع آن جَوَنده‌کُش‌ است؛ این نشان دهنده سختی کار تولید از جَوَنده‌کُش‌ها است و باید پایدار کنترل کنیم.

وی عنوان کرد: در ایران حدود 10 جَوَنده‌کُش ثبت شده وجود دارد؛ اما فقط سه نوع آن در بازار عرضه ‌می‌شود با اسامی مختلف (اسم‌های تجاری) و یک نوع از این سه نوع هم از دو سال پیش مصرف آن ممنوع شده است؛ دو نوع دیگر یا حداکثر سه نوع دیگر که در بازار ایران هست؛ هر سه از یک گروه و بسیار گرانقیمت هستند و مدت اثرگذاری بسیار طولانی دارند حدود 4 روز طول می‌کشد تا اثر کنند البته مزایایی هم دارند؛ همچنین اینها به دلیل خیلی گرانقیمت بودن مصرف عمومی ندارند.  

وی با اشاره به این که دو سه نوع جَوَنده‌کُش در بازار ایران همه وارداتی و با ارزبری قابل توجهی هستند؛ گفت: بِرَندهای خوب تحت تاثیر تحریم هم قرار گرفته و گاها جَوَنده‌کُش‌های وارداتی کیفیت خوبی هم ندارند.

 محجوب تصریح کرد: محصول ما «جَوَنده‌کُش محبیتال» بعد از 15 سال کار تحقیقاتی و بعد کار اجرایی و بعد از استفاده از آن در سطح وسیع  از 2 سال پیش تجاری شده و از امسال هم مصرف آن در کشور خیلی افزایش داشته است. 

مزایای جَوَنده‌کُش محبیتال

وی به مزایای این محصول هم اشاره و بیان کرد: جَوَنده‌کُش محبیتال خیلی سبک ساخته شده؛ برای جونده خوشخوراک است؛ دوره تاثیر آن سه چهار ساعت بیشتر نیست و میزان مصرف آن تنها دو تا سه‌گرم در هر لانه یا ایستگاه است؛ با قابلیتی که دارد هر 10 گونه جونده مضر در ایران را کنترل می‌کند؛ از نظر اقتصادی نسبت به سموم رایج تقریبا 80 درصد ارزان‌تر است؛ حتی از نمونه‌ای که مصرف آن ممنوع شد50 درصد ارزان‌تر هست و  تاثیر آن هم از همه آنها بیشتر است.

حمایت از این محصول بیشتر مربوط به کدام سازمان‌ها و دستگاه‌هاست؟

محجوب گفت: امسال خیلی از استان‌ها و سازمان‌های جهاد کشاورزی و آنها که موظف به مبارزه با جوندگان مضر هستند؛ خرید و استفاده از جَوَنده‌کُش محبیتال را شروع کردند؛ استقبال تقریبا خوبی را شاهد هستیم؛ دارند این محصول را جایگزین نوع واردتی که قبلا استفاده می‌کردند و مصرف آن ممنوع شده؛ می‌کنند.

جَوَنده‌کُش محبیتال در سمینار بهداشت جهانی (WHO) هم ارائه و استقبال شده است 

این محقق اظهار داشت: اکنون با تولید جَوَنده‌کُش محبیتال یک محصول ملی داریم یعنی تا الان وارد کننده جَوَنده‌کُش بودیم ‌الان می‌توانیم صادر کنیم؛ این محصول انحصاری ایران است. در سازمان بهداشت جهانی هم چندماه قبل در سمیناری دستاورد خودمان یعنی جَوَنده‌کُش محبیتال را معرفی و ارائه دادم و بسیار هم استقبال کردند.

آیا برآوردی از نیاز کشور به این جَوَنده‌کُش دارید همچنین تولید شما الان چه میزان است؟

محجوب گفت: مبارزه کنندگان با جوندگان مضر در کشور مختلف هستند از مراکز بهداشت و درمان گرفته تا محیط‌های شهری و کشاورزی و غیره؛ از نظر محیط‌های بهداشتی و درمانی آمار مشخصی وجود ندارد؛ مبارزه می‌شود؛ همچنین مبارزه با جوندگان در محیط‌های شهری تقریبا همه جای آن را شامل می‌شود؛ در کشاورزی که متولی اصلی آن سازمان حفظ نبابات هست حدود 600 تا 700 هزار هکتار در سال مبارزه توسط دولت باید انجام شود و همین مقدار بیشتر هم خود مردم مبارزه با جوندگان را انجام می‌دهند یعنی سالانه در سطحی حدود یک میلیون و چهارصد هزار هکتار باید مبارزه انجام شود؛ با احتساب دو تا سه گرم به ازای هر لانه یا ایستگاه برای یک هکتار حدود 400 گرم جَوَنده‌کُش محبیتال باید مصرف شود.  

الان مبارزه با جوندگان در محیط‌های شهری به چه صورت است و نتیجه آن چگونه است؟

 وی اظهار کرد: در محیط‌های شهری مبارزه با جوندگان مضر انجام می‌شود؛ اما نکته مهم در خصوص آفات عمومی اینکه وقتی مبارزه‌ای صورت می‌گیرد باید آثار را ببینیم؛ مثلا بتوانیم لاشه موش را ببینیم؛ اصولا این مشاهده نمی‌شود. 

در واقع مبارزه با جوندگان یک کار تخصصی است در ایران متخصص جوندگان نداریم؛ کاری اصلی و تخصص خودم جوندگان بوده و تنها کتاب جوندگان (مرجع کامل جوندگان ایران چاپ دانشگاه تهران) را نوشته‌ام. 

و بعنوان کلام پایانی؛ چنانچه نکاتی در موضوع جوندگان مدنظرتان هست؛ بفرمایید

محجوب اظهار کرد: در خصوص جوندگان مضر چیزی که در قانون آمده مبارزه مهم است و این 10 گونه جونده مضر ایران هم مشخص شده ‌است؛ هرکدام زندگی و شرایط خودشان را دارند و باید دید درستی برای کنترل و مبارزه داشته باشیم؛ بعنوان متخصص این حوزه هم خواهشم این است که جوندگان آفت عمومی هستند؛ قانون است و موظف هستیم با این جوندگان مبارزه کنیم؛ برای مبارزه با آن باید برنامه داشته باشیم. 

وی افزود: جوندگان بزرگترین راسته در پستانداران هستند که به دلیل ویژگی‌های خاص مهم‌ترین گروه‌های جانور محسوب می‌شوند و از جنبه‌های مختلفی به انسان خسارت سنگین وارد می‌کنند علیرغم این موضوع کمتر به آن پرداخته شده است و منابع بسیار اندکی در خصوص آن وجود دارد؛ در کتاب مرجع کامل جوندگان ایران مجموعه‌ای گردآوری کرده‌ام که محققان وعلاقمندان با این موجودات از نظر مباحث مختلف مثل فون؛رده‌بندی؛ تحقیق و مطالعه؛ نمونه‌برداری و برآورد جمعیت و همچنین روش‌های مبارزه و انواع جَوَنده‌کُش‌ها می‌توانند آشنا شوند.  

لازم به ذکر است؛ شرکت یارا طبیعت محجوب از استان کرمانشاه با ایده جَوَنده‌کُش طبیعی «جَوَنده‌کُش محبیتال» بعنوان برگزیده دوم جایزه ويژه مدیریت شهری هیجدهمین جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ بهایی بود و ۸۰ میلیون تومان جایزه نقدی را دریافت کرد.

سید مهدی محجوب؛ جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ‌بهایی را جشنواره بسیار خوب و متفاوت از سایر جشنواه‌هایی که تا به حال در آن شرکت داشته؛ دانست و ضمن ابراز خرسندی از شرکت در این جشنواره بر ضرورت حمایت بیشتر این دستاورد بویژه توسط شهرداری‌ها تاکید کرد. 
انتهای پیام/