علمی، پژوهشی و فناوری

یک کارشناس جامعه شناسی پاسخ می دهد؛

پیشرفت یک جامعه نیازمند توسعه فرهنگی است

  دکتر اسماعیل پولادی دکترای جامعه شناسی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری در خصوص فرهنگ یک جامعه و مسائل مرتبط با فرهنگ عمومی، اظهار کرد: آقای پارسونز، جامعه شناس معروف اعتقاد دارد اولویت هر کاری فرهنگ است یعنی زمانی که یک جامعه میخواهد مسیر توسعه را طی کند، ضرورت دارد ابتدا به مقوله فرهنگ توجه کند و فرهنگ را به عنوان سرمایه اصلی آن جامعه در نظر بگیرد. 
 
وی افزود: کشور ما نیز برای توسعه باید روی مقوله فرهنگ برنامه ریزی کند چرا که فرهنگ عامل اصلی توسعه است.  
 
این فعال حوزه جامعه شناسی با اشاره به اینکه  نقش اصلی توسعه را فرهنگ ایفا می‌کند، گفت: مقام معظم رهبری بارها در اظهاراتشان نقش فرهنگ را برجسته می کنند. بنابراین نیاز است ما یک پدافند قوی در حوزه فرهنگ داشته باشیم. چرا که در هر آسیبی نقش فرهنگ دیده می‌شود. 
 
 
پولادی تصریح  توجه به فرهنگ را در همه ابعاد ضروری و محور سیاستگذاری جامعه دانست و افزود: اساتید دانشگاه اهرم و بازوی پرتوان ارتقای فرهنگ جامعه هستند. 
 
وی استفاده از تجربیات مثبت کشورهای دیگر در زمینه فرهنگی و تغییر سبک نگرش موثر دانست و یادآور شد: رسانه‌ ها  با الگو سازی ها، برگزاری میز گرد ها و سایر فعالیت‌های فرهنگی می‌توانند گام موثری در این راه بردارند. 
 
 
او با اذعان به اینکه یک رسانه قوی زمانی که می‌ خواهد دست به تغییر فرهنگی بزند یک سری پیش نیازها و اصول مهم را رعایت می‌کند، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین موارد مخاطب شناسی است و اینکه بر اساس ذائقه مخاطب تولید محتوا کند. 
 
 
دکتر اسماعیل پولادی با بیان اینکه رسانه هم می‌تواند اهرم فعال و تاثیرگذار در جامعه باشند و هم می‌تواند شکل منفعل به خود بگیرد، اظهار کرد: از این رو وظیفه رسانه بسیار خطیر است، خصوصا اینکه امروزه با گسترش شبکه های اجتماعی و فضای مجازی کار رسانه ‌که زمانی در عرصه اطلاع رسانی و انتقال داده‌ ها تخصصی و خاص بوده، بسیار سخت و دشوار شده است. 
 
توسعه فرهنگی و ضرورت آن 
 
وی در رابطه با توسعه فرهنگی و ضرورت آن گفت: نوع تعاریف به عمل آمده از فرهنگ، بیش از آن چیزی است که پیشتر ذکر شد، گاهی اعتقاد بر آن است که به تعداد افراد یک جامعه، میتوان تعاریف متعدد از فرهنگ به دست آورد. 
 
پولادی خاطر نشان کرد: شکاف ایجاد شده بین کشورهای توسعه‌ یافته و در حال توسعه و نیز آگاهی روزافزون  سیاسی، اجتماعی، اقتصادی این جوامع از نقش تأثیرگذار توسعه فرهنگی در  ابعاد کمی و کیفی به عنوان زیربنای توسعه پایدار و همه جانبه این امر، ماهیت چشمگیری پیدا کرده است.  
 
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: توسعه فرهنگی به دنبال توسعه بخشیدن به فرهنگ جامعه است و البته این امر، مستلزم برخورداری از رویکردی  فرهنگی نسبت  به توسعه است. رابطه متقابلی میان فرهنگ و توسعه برقرار است و هر یک از دیگری تأثیر می‌ پذیرد. 
 
 
او در همین زمینه ادامه داد: یکی از ابعاد بسیار مهم توسعه ملی، توسعه و باروری فرهنگ حاکم بر جامعه است؛ زیرا پیش شرط هر گونه توسعه ای، توسعه فرهنگی است. توسعه بدون دستیابی به فرهنگ خاص آن، امکانپذیر نیست. 
 
 
به گفته وی، باید فرهنگ و برنامه ریزی فرهنگی را در بحث فرایند توسعه وارد کرد و به آن اهمیت الزام را داد. بسیاری از رفتارهای فردی و جمعی ما، از فرهنگ  نشأت میگیرد. 
 
نقش دانشگاه در توسعه فرهنگی جامعه 
 
پولادی تصریح کرد: انجام پژوهش های كاربردی، تربيت متخصصان و صنعتگران و هنرمندان، وظیفه ای بود كه جامعه، انجام آن را از دانشگاه طلب می کرد.  
 
وی ادامه داد: دانشگاه ها از قدیم مدعی استقلال ارزشمند خود بوده اند. در طرح سنتی اداره دانشگاه، بر استقلال تاکید شده و دانشگاه ها سعی برآن داشته اند كه خود را از نظارت مستقیم نهاد های خارج از دانشگاه مصون نگه دارند. 
 
وی در همین زمینه افزود: دانشگاه به عنوان محور عقلانیت جامعه، نقش مؤثر و بلامنازع در تغييرات جامعه در هر شكل آن پیدا کرد. دانشگاه، مرکز تجمع اندیشمندان، نخبگان و تحصیل کردگان جامعه و مهمترین مرکز پرورش خلاقیت ها و استعدادها و تخصص ها است.  
 
او ادامه داد: دانشگاه مرکز تجمع جوانان پرشور و با استعداد اجتماع شد و اين، همه باعث شد تا نگاه اجتماع به دانشگاه، نگاهی حساس و توأم با مسئولیت خواهی شود.

این دکتر جامعه شناس در این گفت و گوی تفصیلی به خبرنگار ما گفت: وظیفه به ما حکم می‌کند تا آنجا كه می توانیم به شکوفایی هر چه بیشتر شخصیت و استعداد و توانایی نسل جوان تحت آموزش خدمت کنیم. و آن را در صدر جدول مسائل اساسی قرار دهیم. 
 
کار کردهای فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها 
 
پولادی در خصوص نقش و اهمیت دانشگاه در جامعه امروزی گفت: گفته میشود كه دانشگاه، قلب جامعه جديد و مرکز آن است. دانشگاه اين نقش را به اين دليل ایفا می کند كه نظام اجتماعی امروز چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی، مبتنی بر عملکرد نهاد های بسيار پیچیده و در هم تنیده ای است.  
 
وی در همین زمینه خاطر نشان کرد: همه اين نهادها برای تداوم حیات خود، به استفاده از دستاوردهای علم و فناوری نیازمند هستند و مرکز تولید  این علم و فناوری دانشگاه ها است.  
 
پولادی همچنین متذکر شد: برخی صاحبنظران معتقدند كه با وجود تمامی یا فته های پیش گفته، رویکرد دانشگاه های ایران در سال های اخیر، بیشتر آموزشی بوده است تا پژوهشی و بالطبع فرهنگی. 
 
وی ادامه داد: کار فرهنگی، کار اوقات فراغت و بیکاری تلقی میشود و بدتر از آن، کاری تحمیل شده بر دانشگاه، در حالی که تلقی جهانی در مورد کار کرد دانشگاه، بیانگر پیوستگی و در هم آمیختگی عناصر فرهنگی، آموزش و پژوهشی است. 
 
اسماعیل پولادی همچنین اظهار کرد: عده ای از صاحبنظران، فعالیت های فرهنگی دانشجویان را ابزاری میدانند برای بهبود شرایط یادگیری دانشجویان و از حاشیه به  متن آمدن فعالیت های جمعی دانشجویی.  
 
نقش فعالیت‌های فرهنگی دانشجویان در تحقق توسعه فرهنگی 
 
این دکتر جامعه شناس خاطر نشان کرد: دانشگاه ها از گرانبها ترین ذخایری شناخته می‌شود، که جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد. امروزه این مراکز در سطح جهان، به لحاظ  دارا بودن دانش و فن، از اعتبار زیادی برخوردارند و از عوامل عمده دگرگونی اجتماعی به شمار می آیند.  
 
پولادی افزود: نهادهای آموزش عالی باید جوانان را برای تغییرات و دگرگونی های مداوم در جهان سراسر متحول امروزی آماده کنند. به همین دلیل، دانشگاه های معتبر نمیتوانند صرفا به صلاحیت فنی و علمی خود بسنده کنند، بلکه باید رسالت فرهنگی خود را با توجه به ساخت اجتماعی و فرهنگ بومی شان به انجام رسانند. 
 
 
 او در این گفت و گو به خبرنگار علم و فناوری گفت: دانشگاه های بزرگ جهان، فرهنگساز بوده و در برهه هایی  از زمان، تأثیری ژرف بر تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی داشته اند.  
 
 
وی ادامه داد: با توجه به زمینه های اجتماعی موجود در جامعه، دانشجویان صرف نظر از رشته تحصیلی خود، باید مجموعه ای از مهارت ها و توانایی ها، از قبیل جمع‌آوری، سازماندهی تجزیه و تحلیل اطلاعات، قابلیت استفاد از فناوری، توانایی بهره گیری از زبان خارجی، را در خود درونی کنند.  
 
پولادی وانمود کرد: بدیهی است جامعه ما در حال حاضر درگیر بحران های از جمله: بحران اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و بحران فرهنگی است که این بحران ها، دارای تأثیر متقابل بر یکدیگرند. ولی به نظر میرسد بحران فرهنگی موجود در جامعه، نقش پایدار تری ایفا می کند.  
 
وی در ادامه بیان کرد: تعدادی از مشکلات فرهنگی مبتلا به جامعه ما، عبارتند از: نبود فرهنگ کار گروهی، ناصحیح بودن الگوهای مصرف، نبود فرهنگ کار به عنوان ارزش، عدم توجه به برنامه‌ریزی، توجه نداشتن به عامل زمان است. 
 
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: در نهایت باید گفت که در خصوص نقش دانشگاه ها در توسعه فرهنگی جامعه، دو مسئله عمده وجود دارد: یکی، بحث خالقیت و دیگری، بحث دسترسی به فرهنگ است.  
 
 
دکتر اسماعیل پولادی کارشناس جامعه شناسی گفت: توسعه فرهنگی، یکی از اساسی ترین ابعاد توسعه و زیربنای توسعه اقتصادی و اجتماعی، اهمیتی روزافزون یافته است. 
 
وی ادامه داد: به عبارت دیگر؛ یکی از پیش شرط های ضروری برای توسعه  یک کشور، حاکمیت نگرش علمی بر فرهنگ جامعه است و دانشگاه از عمدهترین مراکزی است که قادر است چنین نگرشی را به جامعه منتقل کند. 
 
 این فعال جامعه شناسی همچنین گفت: دانشگاه ها به عنوان راس هرم نهاد های علمی یک جامعه در فرایند توسعه و پیشرفت كشور  مطرح هستند و به عنوان مراکزی كه به تربيت و آماده ساختن نیروی انسانی کار آمد، شایسته و دارای مهارت برای پاسخگویی به نیاز های واقعی جامعه در زمینه های مختلف می پردازند.  
 
به گفته وی، دانشگاه مانند سایر سازمان های اجتماعی، کارکرد های خاص خود را دارد، که از مهمترین آنها کارکرد فرهنگی است. توسعه فرهنگی جوامع پیشرفته، نتیجه حرکت دانشگاه های آن جوامع در مسیر فرهنگ بومی شان است.او خاطر نشان کرد: جامعه، نیازمند نیروهای متخصص و کارآمدی است که علاوه بر توانایی علمی و پژوهشی، توانایی برقراری ارتباطی فعال و خالق را با فرهنگ جامعه خویش داشته باشند. 
 
 
دکتر اسماعیل پولادی در پایان این گفت و گوی تفضیلی ضمن تشکر و قدردانی از خانم شعبانی خبرنگار خبرگزاری علم وفناوری اظهار کرد: برای قدم نهادن در راه پیشرفت و ترقی، نهادهای آموزش عالی باید جوانان را برای تغییرات و دگرگونی های فرهنگی در جهان سراسر متحول امروزی آماده کنند. دانشگاه ها باید باورهای علمی را در فرهنگ جامعه ایجاد کنند.  
 
وی همچنین ابراز امیدواری کرد و گفت: با ایمان به نقش تعیین کننده دانشگاه در توسعه فرهنگی، امید است با بهره گیری از تخصص تحصیل کردگان و نیروی خالق دانشجویان، زمینه های سربلندی ایران و ایرانی در جهان فراهم شود.

خبرنگار: فاطمه شعبانی  
انتهای پیام /