علمی، پژوهشی و فناوری

پیشنهاداتی برای توسعه هوش مصنوعی در کشور

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری :  در نامه محمدهادی زاهدی رئیس انجمن هوش مصنوعی ایران خطاب به مسعود پزشکیان آمده است: «انجمن هوش مصنوعی ایران در اسفندماه سال ۱۴۰۲ با پیگیری جمعی از اساتید دانشگاه و متخصصان حوزه هوش مصنوعی  از دانشگاه‌های سراسر کشور و بخش خصوصی با کسب مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تأسیس و آغاز به‌کارکرده است.

انجمن هوش مصنوعی به عنوان تشکلی از بدنه علمی و پژوهشی کشور در حوزه هوش مصنوعی، ضمن عرض تبریک به جنابعالی به عنوان منتخب ملت بزرگ ایران و با آرزوی توفیقات در پیشبرد برنامه‌ها، مجموعه‌ای از پیشنهادات خود را در خصوص توسعه هوش مصنوعی کشور به استحضار می‌رساند:

اگر بخواهیم خیلی شفاف سخن بگوییم وضعیت کاربردی‌سازی و کاربست هوش مصنوعی در ایران در جایگاه مطلوب نیست و نیازمند برنامه‌ریزی‌های منسجم است، به‌طوری‌که تنها ۷۷ شرکت در ایران اعلام داشته‌اند که دارای محصول دانش بنیان در این حوزه هستند و از این بین تعداد محدودی از آنها دارای مرکزی تخصصی در حوزه هوش مصنوعی بوده و دارای سهم از بازار هستند.

مزید استحضار در ارزیابی شاخص آمادگی هوش مصنوعی دولت‌ها طی گزارشات رسمی سال ۲۰۲۳م، ایران در رتبه ۹۴ جهان در بین ۱۹۳ کشور قرار گرفته و در زمینه شاخص آمادگی هوش مصنوعی کلی (بخش‌های دولتی، عمومی و خصوصی) نیز رتبه ۱۱۳ از ۱۷۲ کشور را دارد.

این در حالی است که برخی کشورهای همسایه همچون امارات متحده عربی و عربستان سعودی در حال سرمایه‌گذاری گسترده و پیشرفت در این حوزه هستند. امارات با اجرای پروژه‌های بزرگی با همکاری شرکت‌های بین‌المللی نظیر، در حال راه‌اندازی یکی از سریع‌ترین مراکز پردازشی (ابررایانه‌های) هوش مصنوعی دنیا است.

همچنین، دوبی با طرح جامع جهانی هوش مصنوعی، برنامه‌ریزی راهبردی برای استفاده از هوش مصنوعی در جهت بهبود کیفیت زندگی و رشد اقتصادی دارد. عربستان سعودی نیز با تشکیل صندوقی به دنبال حضور پررنگ در صنعت هوش مصنوعی است. این کشور با یک اعتبار کلان قصد دارد تا در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های بزرگی انجام دهد، که این نشان‌دهنده برنامه‌ریزی بلندمدت برای پیشرفت در زمینه هوش مصنوعی است.

براساس گزارشی که چندماه پیش منتشر شد  آمریکا میزبان ۳۳.۶ درصد یا ۱۳۰۰۰ شرکت از ۳۶۰۰۰ شرکت هوش مصنوعی در جهان بود، این در حالی است که چین میزبان ۵۷۳۴ یا ۱۶ درصد از مشاغل بوده است. پیش‌بینی می شود که اندازه بازار هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴ در چین به ۳۴.۲۰ میلیارد دلار برسد. انتظار می‌رود اندازه بازار نرخ رشد سالانه (CAGR) ۲۰۲۴-۲۰۳۰ ۲۸.۶۱ درصد را نشان دهد که منجر به حجم بازار ۱۵۴.۸۰ میلیارد دلاری در چین تا سال ۲۰۳۰ می شود ( در مقایسه جهانی، بزرگترین اندازه بازار در آمریکا خواهد بود (۵۰.۱۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴)).

از سوی دیگری، صربستان قصد دارد در دو سال آینده (تا سال ۲۰۲۶) ۱۰۰ میلیون یورو در توسعه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کند؛ همچنین قابل توجه است که صربستان بر اساس شاخص‌های پذیرش هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳، در بین ۱۹۳ کشور در رتبه ۵۷ قرار گرفت است.

این تفاوت‌ها و آمار نشان‌دهنده ضرورت اقدامات جدی و فوری برای بهبود وضعیت هوش مصنوعی در کشور است. ایران  نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کلان در این حوزه است تا بتواند در رقابت جهانی هوش مصنوعی سهمی داشته باشد. اقداماتی نظیر تدوین سند جامع ملی هوش مصنوعی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند گام‌های موثری در این مسیر باشد. لذا پیشنهادات زیر برای ارتقاء جایگاه ایران در دنیا در حوزه هوش مصنوعی ارائه می‌گردد:

ابلاغ سند جامع ملی هوش مصنوعی پس از بازنگری

پیشنهاد می‌شود سند ملی هوش مصنوعی با بهره‌گیری از ظرفیت علمی انجمن هوش مصنوعی ایران تکمیل و بازنگری و ابلاغ شود. با توجه به تصویب کلیات این سند و نیاز به اصلاح و تکمیل برخی موارد از جمله شاخص‌ها و سنجه‌ها، استفاده از دانش و تخصص اعضای این انجمن می‌تواند به تسریع فرآیند تکمیل سند کمک کند. این سند می‌تواند آغازگر تحولات بسیاری در کشور در حوزه هوش مصنوعی باشد و به پیشرفت این دانش و فناوری در ایران کمک شایانی نماید.

کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در صنایع کشور

پیشنهاد می‌شود کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در تمامی صنایع کشور به منظور توسعه و ترویج استفاده از این فناوری و همچنین ارتقاء رتبه جهانی ایران در این حوزه مورد توجه قرار گیرد. کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در صنایع مختلف می‌تواند منجر به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات گردد.

همچنین پیشنهاد می‌شود کارگروه‌های تخصصی در صنایع مختلف نظیر نفت و گاز، کشاورزی، بهداشت و درمان، حمل و نقل و خودروسازی تشکیل شوند تا با شناسایی نیازها و فرصت‌های موجود، راهبردها، ماموریت‌ها و برنامه‌های کاربردی‌سازی هوش مصنوعی برای هر صنعت تدوین و اجرا شود.

بکارگیری هوش مصنوعی در جهت بهبود خدمات به ایرانیان

  پیشنهاد می‌شود از هوش مصنوعی برای بهبود خدمات شهری و رفاه ایرانیان بهره‌گیری شود. این اقدام می‌تواند به بهبود مدیریت شهری، کاهش هزینه‌های شهری، بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش امنیت و حریم خصوصی، ایمنی هموطنان و ارتقاء سطح سلامت جامعه کمک کند.

راه‌اندازی چندین اپراتور پردازش سریع هوش مصنوعی

پیشنهاد می‌شود که برای رفع مشکل کمبود زیرساخت‌های پردازشی در حوزه هوش مصنوعی، چندین اپراتور تخصصی راه‌اندازی شود. این اپراتورها می‌توانند زیرساخت‌های پردازشی و محاسباتی لازم را به پژوهشگران، دانشگاه‌ها و صنایع مختلف ارائه دهند. این اقدام می‌تواند به تسهیل تحقیقات و توسعه محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی کمک شایانی کند و به عنوان یک گام مؤثر در پیشرفت این حوزه محسوب شود.

آموزش همگانی هوش مصنوعی

پیشنهاد می‌شود آموزش همگانی هوش مصنوعی با ارتقاء سطح آگاهی و دانش عمومی جامعه در زمینه هوش مصنوعی از طریق برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های عمومی، و نیز گنجاندن مفاهیم پایه‌ای هوش مصنوعی در نظام آموزش و پرورش انجام شود، زیرا این اقدام می‌تواند بسیار اثرگذار باشد. تربیت نیروی ماهر و متخصص از دیگر اقدامات مهم در این زمینه می‌تواند باشد.

سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش

انجمن هوش مصنوعی ایران پیشنهاد می‌کند سرمایه‌گذاری در آموزش و پژوهش با تخصیص بودجه مناسب برای تحقیقات پیشرفته در زمینه هوش مصنوعی و همچنین افزایش ورودی داوطلبین در رشته هوش مصنوعی و دوره‌های تخصصی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی انجام شود.

حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناور

پیشنهاد می‌شود به‌منظور تسریع در رشد و توسعه سازوکارهای حمایتی برای شرکت‌های نوپا و فناور که در زمینه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند، ساز و کار حمایتی برای آنها ایجاد شود. ارائه مشاوره و خدمات تخصصی به استارتاپ‌ها و تسهیل دسترسی به زیرساخت‌های پردازشی و محاسباتی نیز می‌تواند به رشد و توسعه سریع‌تر این شرکت‌ها کمک کند.

تاسیس پارک علم و فناوری هوش مصنوعی

پیشنهاد می‌شود تاسیس پارک علم و فناوری هوش مصنوعی به منظور تقویت زیست‌بوم شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه هوش‌مصنوعی انجام شود. این پارک می‌تواند محیطی مناسب برای رشد و توسعه شرکت‌های نوپا و فناور در این حوزه ایجاد کند. همچنین، پیشنهاد می‌شود این پارک به عنوان واسط اخذ یا مشاوره پروژه‌های تحول دیجیتال و هوشمندسازی سازمان‌های دولتی عمل کرده و اتصال مناسب این سازمان‌ها به شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی را فراهم نماید.

ایجاد فرصت تعاملات بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی

پیشنهاد می‌شود فرصت‌های تعاملات بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی ایجاد شود. این شامل برگزاری دوره‌های مشترک ارشد و دکترا با کشورهای منطقه، استفاده از ظرفیت‌های پردازشی موجود در منطقه برای انجام پروژه‌های هوش مصنوعی در کشور، و برندسازی و گسترش سامانه‌های هوشمند توسعه‌یافته توسط تیم‌های دانشگاهی ایران در بازار منطقه‌ای می‌شود.

تأسیس چندین آزمایشگاه آزمایش و ارزیابی محصولات هوش مصنوعی

پیشنهاد می‌شود با تأسیس آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف،  با  تمرکز بر روی آزمان و ارزیابی محصولات هوش مصنوعی، این آزمایشگاه ها بتوانند به عنوان مراجع معتبر و مادر تخصصی برای ارزیابی کیفیت و عملکرد این محصولات عمل کنند. این اقدامات نه تنها به بهبود کیفیت محصولات هوش مصنوعی کمک می‌کند، بلکه اعتماد کاربران و سازمان‌ها به این فناوری‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

پیشنهاد تأسیس یک شرکت چند ملیّتی در حوزه هوش مصنوعی

با توجه به نیاز فزاینده در حوزه هوش مصنوعی و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط، سرمایه‌گذاری در این زمینه نیازمند سرعت عمل بالاست. اما به دلیل بوروکراسی موجود در سازمان‌های دولتی، ادارات دولتی و حتی سازمان ملی هوش مصنوعی قادر به ارائه کمک‌های لازم در زمان مناسب نیستند. بنابراین، به منظور تسریع در این روند، پیشنهاد تشکیل یک شرکت چندملیتی بین‌المللی را داریم. این شرکت می‌تواند در بازه زمانی کوتاهی اقدامات موثری در جذب سرمایه‌گذار و خرید تجهیزات زیرساختی انجام دهد.

عضویت نماینده انجمن هوش مصنوعی ایران در شورای راهبردی هوش مصنوعی کشور

پیشنهاد می‌شود نماینده‌ای از انجمن هوش مصنوعی ایران به عضویت شورای راهبردی هوش مصنوعی کشور درآید. این نماینده می‌تواند با بهره‌گیری از دانش و تخصص اعضای انجمن، نقش مؤثری در تصمیم‌گیری‌های کلان و راهبردی ایفا کند. حضور نماینده انجمن در این شورا می‌تواند به ارتقاء کیفیت تصمیمات و تسریع در اجرای برنامه‌های ملی هوش مصنوعی کمک شایانی نماید.

آمادگی انجام تعهدات ایران در اجرای تعهدات ذیل نقشه راه توسعه هوش مصنوعی پیمان شانگهای توسط انجمن هوش مصنوعی ایران

با توجه به اینکه نقشه راه توسعه هوش مصنوعی کشورهای عضو پیمان شانگهای با همکاری کشور ایران تدوین و مصوب شده است و در این نقشه راه، ظرفیت‌های متعدد همکاری مانند تعاملات دانشگاهی، برگزاری کنفرانس‌ها، رویدادها و مسابقات مشترک توسط کشورها و ... پیش بینی شده است، در جهت افزایش مشارکت هسته های خصوصی در امور کشور، پیشنهاد می‌شود و این آمادگی وجود دارد تا نمایندگی ایران برای اجرای تعهدات در موارد ذیل نقشه راه توسعه هوش مصنوعی پیمان شانگهای توسط انجمن هوش مصنوعی ایران انجام پذیرد.

با توجه به اهمیت و ضرورت موضوع، امیدواریم که این پیشنهادات مورد توجه و عنایت ویژه جنابعالی قرار گیرد و اقدامات لازم برای ارتقاء جایگاه کشورمان در حوزه هوش مصنوعی به سرعت آغاز شود.»