علمی، پژوهشی و فناوری

چرا فضانوردان از میکروب‌های چسبیده به بدنه ایستگاه فضایی نمونه‌برداری می‌کنند؟

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : اسکای‌نیوز با اشاره به پیاده‌روی دو فضانورد ناسا به نام‌های تریسی دایسون و مایک بارات می‌نویسد که این دو در حال پیاده‌روی فضایی بودند تا بتوانند میکروب‌هایی را که روی سطح خارجی ایستگاه فضایی بین‌المللی وجود دارند جمع‌آوری کنند.

این گزارش می‌افزاید که میکروب‌های مقاوم ممکن است بیش از آنچه فکر می‌کنید در آنجا بوده باشند و بررسی آن‌ها ممکن است درنهایت به ما کمک کند تا بفهمیم آیا حیات در سایر نقاط منظومه شمسی وجود دارد یا نه.

پیاده‌روی فضایی این فضانوردان به‌دلیل بروز یک مشکل فنی در لباس یکی از آن‌ها لغو شد اما برنامه‌ریزی برای نمونه‌برداری از سطوح از مدت‌ها پیش طرح‌ریزی شده بود و پس از این نیز دنبال خواهد شد.

به گفته دانشمندان، میکروارگانیسم‌ها از زمان پرتاب ایستگاه فضایی در سال ۱۹۹۸ روی سطح آن زندگی می‌کرده‌اند. دکتر کارلی هاوت، که در ماموریت‌های ناسا برای کاوش منظومه شمسی و در دانشگاه آکسفورد کار می‌کند، توضیح می‌دهد که این میکروارگانیسم‌ها ممکن است از طریق شاتل‌های فضایی به آنجا رسیده باشند.

او می‌گوید که این محیط‌ها لزوما عاری از میکروب نیستند، و میکروارگانیسم‌ها ممکن است به‌سادگی ازطریق آن‌ها به فضا رسیده باشند. در عین حال ممکن است که میکروارگانیسم‌ها طی سال‌های متمادی از داخل ایستگاه فضایی آزاد شده باشند. به‌خصوص در زمان پیاده‌روی فضایی که مقداری از هوای داخل ایستگاه فضایی از دست می‌رود و این میکروب‌ها به‌واسطه جریان هوا به بیرون راه پیدا می‌کنند.

به گفته پژوهشگران، بررسی این موجودات ریز نکات زیادی را درباره حیات در فضا بر ما آشکار می‌کند و همچنین به ما کمک می‌کند مطمئن شویم که هنگام کاوش در منظومه شمسی، و فراتر از آن به دست خودمان، دیگر سیارات را آلوده نمی‌کنیم.

دکتر هاوت می‌گوید: «یکی از پرسش‌های جالب این است که آیا در جای دیگری حیات وجود دارد؟ برای دانستن اینکه آیا حیات در جای دیگر وجود دارد، باید به جاهایی بروید که احتمال وجود حیات در آن‌ها در نظر گرفته می‌شود و برای این کار باید مطمئن شوید که حیات را به همراه خودتان منتقل نکرده باشید.»

ایستگاه فضایی بین‌المللی به‌دلیل نزدیک بودن به ما و دسترسی نسبتا ساده‌تر، محیط خوبی برای بررسی این موضوع است. در ایستگاه فضایی میکروارگانیسم‌ها در تاریکی و سرمای فضا قرار دارند اما وقتی به نور خورشید می‌رسند و از آن خارج می‌شوند، و از چرخه‌های حرارتی دشواری عبور می‌کنند.

از این رو نمونه‌برداری از آن‌ها به ما درباره نوع محیط‌هایی که میکروب‌ها می‌توانند در آن‌ها زنده بمانند چیزهای زیادی می‌گوید.

در اصطلاح علمی، موجوداتی که می‌توانند در محیط‌های سخت، مانند فضا یا اعماق اقیانوس، زنده بمانند، اکستریموفیل (extremophil) یا شدیددوست نامیده می‌شوند. این موجودات می‌توانند در شرایطی که برای ما تحمل‌ناپذیر است زنده بمانند. آن‌ها حتی می‌توانند در محیط‌های بسیار سرد به خواب بروند و وقتی دوباره گرم شوند به زندگی بازگردند.

این نخستین بار نیست که دانشمندان این موجودات را بررسی می‌کنند. از نزدیک به دو دهه پیش، فضانوردان روسی میکروب‌هایی را که به دیوارهای بیرونی ایستگاه فضایی بین‌المللی چسبیده بودند جمع‌آوری کرده‌اند.

براساس بررسی‌های آن‌ها میکروارگانیسم‌ها نه‌تنها در محیط سخت زنده می‌مانند که توانایی تولید‌مثل را نیز حفظ می‌کنند.