پزشکی و سلامت

چگونه استرس، ذخایر مغزی را از بین می‌برد؟

به گزارش «خبرگزاری علم و فناوری»؛ فعالیت‌های تحریک‌کنندۀ ذهنی و تجربیات زندگی، می‌تواند عملکرد مغزی را در بیماران مبتلا به مشکلات حافظه بهبود بخشد، امّا استرس این رابطۀ مفید را تضعیف می‌کند. این یافته‌ها بر اساس یک مطالعۀ جدید از مؤسسۀ کارولینسکا می‌باشد، که در مجلۀ Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association منتشر شده است.

محققان در اواخر دهۀ 1980 کشف کردند، برخی از افرادی که در طول زندگی خود هیچ علامت آشکاری از زوال عقل را نشان ندادند، تغییرات مغزی مطابق با مرحلۀ پیشرفته بیماری آلزایمر داشتند. از آن زمان به بعد فرض شده است یک فرآیند که به اصطلاح به آن ذخیرۀ مغزی می‌گویند، ممکن است این اثر محافظتی متفاوت را در افراد ایجاد کند.

تجارب و رفتارهای تحریک‌کننده و غنی‌کنندۀ مغز در زندگی مانند: پیشرفت تحصیلی بالاتر، مشاغل پیچیده، داشتن فعالیت‌های فیزیکی مداوم و اوقات فراغت و تعاملات اجتماعی سالم به ایجاد ذخیرۀ مغزی کمک می‌کنند. از سوی دیگر استرس بالا یا مداوم با کاهش تعاملات اجتماعی، اختلال در توانایی شرکت در اوقات فراغت و فعالیت‌های بدنی و افزایش خطر زوال عقل همراه است.

مطالعه بر روی ذخیرۀ مغزی و استرس

محققان مؤسسۀ کارولینسکا سوئد، به‌تازگی ارتباط میان ذخیرۀ مغزی، عملکرد مغز و نشانگرهای زیستی بیماری آلزایمر را در 113 شرکت‌کننده از کلینیک حافظه در بیمارستان دانشگاه کارولینسکا مورد بررسی قرار دادند. همچنین آنها بررسی کردند که چگونه امکان دارد ارتباط توسط استرس فیزیولوژیکی (میزان کورتیزول در بزاق) و استرس روانی (درک شده)، اصلاح شود.

در این مطالعه مشخص شد که ذخیرۀ مغزی، بیشتر در بهبود عملکرد مغزی مؤثر است، امّا جالب اینجاست که استرس فیزیولوژیکی این ارتباط را تضعیف می‌کند.

ماناسا یراملا،‌ نویسندۀ اصلی این مطالعه گفت: این نتایج ممکن است پیامدهای بالینی داشته باشد، چرا که مجموعۀ تحقیقاتی در حال گسترش نشان می‌دهد که امکان دارد تمرینات تمرکز حواس و مدیتیشن، میزان کورتیزول را کاهش دهد و عملکرد مغز را بهبود بخشد. استراتژی‌های مختلف مدیریت استرس می‌تواند مکمل خوبی برای مداخلات موجود در سبک زندگی در راستای پیشگیری از آلزایمر باشد.

محدودیت‌ها و تحقیقات آینده

اندازۀ به نسبت کوچک شرکت‌کنندگان امکان نتیجه‌گیری قوی را کاهش می‌دهد، امّا نتایج به گروه‌های بیمار مشابه قابل تعمیم است. علاوه بر این از آنجایی که استرس، خواب را مختل می‌کند و همین موضوع خود باعث اختلال در عملکرد مغز می‌شود، محققان داروهای خواب را کنترل کردند. با وجود این، محققان جنبه‌های دیگری از خواب را که ممکن است عملکرد مغز را مختل کند در نظر نگرفتند.

دکتر یراملا اعلام کرد: ما به مطالعۀ ارتباط میان استرس و اختلالات خواب و چگونگی تأثیر آن بر ذخیرۀ مغزی بیماران مبتلا به مشکلات حافظه ادامه خواهیم داد.