کینوا؛ دانه‌ای با خواص درمانی و کاربردهای صنعتی

 کینوا، دانه‌ای با ارزش غذایی بالا، به عنوان یک ماده غذایی مفید و سرشار از خواص درمانی در سال ۲۰۱۳ توسط سازمان ملل متحد به عنوان سال بین‌المللی این محصول معرفی شد.

کینوا که به عنوان "دانه طلایی" و "خاویار گیاهی" در کشورهای آمریکای جنوبی شناخته می‌شود، دارای کیفیتی بالاتر از غلات دانه‌ای است. این گیاه به دلیل تعادل مطلوب آمینواسیدها و میزان بالای لیزین در دانه‌هایش، به عنوان یک منبع غذایی مناسب برای انسان‌ها مطرح شده است. کینوا از نظر مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، آهن، مس و منگنز نسبت به گندم و جو برتری دارد و همچنین غنی‌تر از گندم از نظر چربی، کربوهیدرات و ویتامین‌هاست.

این دانه‌ها در تهیه انواع غذاها از جمله کیک، سوپ، الکل، دسر صبحانه، بیسکویت و نان مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، کینوا به عنوان یک گزینه عالی برای افرادی که دچار مشکلات گوارشی هستند، شناخته می‌شود. فیبرهای غیر محلول در آب موجود در کینوا به تحریک عملکرد روده‌ها کمک کرده و می‌تواند برای کبدهای آسیب‌دیده مفید باشد.

یکی از مزایای مهم کینوا این است که می‌تواند به کاهش وزن کمک کند بدون اینکه احساس گرسنگی کنید. این دانه‌ها با ایجاد حس سیری و جلوگیری از پرخوری، جایگزینی مناسب برای پاستاها، نان و برنج محسوب می‌شوند. همچنین کینوا حاوی مواد معدنی با خواص آنتی‌اکسیدانی است که به مقابله با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند و به عنوان سلاحی مطمئن در برابر پیری شناخته می‌شود.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ترکیب کینوا با سبزیجات می‌تواند رژیم مؤثری برای کنترل دیابت نوع ۲ باشد. همچنین، کینوا سرشار از منیزیم است که به آرامش رگ‌های خونی کمک کرده و حاوی ریبوفلاوین است که در کاهش دردهای میگرنی مؤثر است.

برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، کینوا به عنوان یک ماده غذایی مجاز شناخته می‌شود. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که این دانه‌ها حاوی پروتئین‌هایی هستند که ممکن است در برخی افراد حساسیت ایجاد کنند. بنابراین، افرادی که به این مشکل مبتلا هستند باید با احتیاط مصرف کنند.

در نهایت، کینوا به عنوان یک محصول با ارزش غذایی بالا و خواص درمانی قابل توجه، می‌تواند نقش مهمی در رژیم غذایی افراد ایفا کند و به تأمین سلامت آنها کمک نماید.

همه چیز درباره کشت کینوا؛ گیاهی مقاوم و با ارزش

کینوا، گیاهی مقاوم که به دلیل توانایی‌اش در تحمل شرایط سخت، به عنوان گزینه‌ای مناسب برای کشاورزی در زمین‌های فقیر و غیرقابل کشت شناخته می‌شود.

کینوا به عنوان یک گیاه شورزیست اختیاری، قادر است در خاک‌های با شوری بالا و در شرایط آب و هوایی متنوع رشد کند. این گیاه می‌تواند شوری سطح دریا (حدود ۳۵۰ میلی مول نمک) را تحمل کند و همچنین در برابر خشکی طولانی‌مدت، یخبندان و تگرگ مقاوم است. خاک مناسب برای کشت کینوا شنی بوده و خاک‌های رس سنگین برای این گیاه مناسب نیستند. همچنین، خاک باید به خوبی زهکشی شود.

درجه حرارت ایده‌آل برای کشت کینوا بین ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است، اما این گیاه می‌تواند دماهای بین -۸ تا ۳۹ درجه را نیز تحمل کند. pH مناسب برای رشد آن بین ۶ تا ۷ است، اما کینوا قادر است در شرایط pH اسیدی (۵/۵) تا قلیایی (۹/۵) نیز رشد کند.

برای آماده‌سازی زمین برای کشت کینوا، بهتر است در فصلی کاشته شود که دمای خاک به ۵ تا ۷ درجه سانتی‌گراد برسد. فاصله ردیف‌ها باید بین ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر باشد و بذرها در عمق ۱ تا ۳ سانتی‌متر کاشته شوند. به طور کلی، مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم است.

آبیاری کینوا بستگی به توزیع بارش دارد؛ نیاز آبی این گیاه بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر بوده و با ۲۵۰ میلی‌متر نیز می‌توان به نتایج ایده‌آل دست یافت. بعد از جوانه‌زنی، علف‌های هرز باید به صورت مکانیکی حذف شوند و وجین اول زمانی انجام می‌شود که گیاه به ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر برسد.

از آفات رایج در کشاورزی کینوا می‌توان به سوسک، کک و شته اشاره کرد. همچنین بیماری‌هایی نظیر لکه برگ، پوسیدگی ساقه و کپک پرزدار نیز ممکن است به این گیاه آسیب برسانند. انتخاب ارقام با کیفیت بالا که در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم هستند، می‌تواند به افزایش بهره‌وری کمک کند.

محصول کینوا معمولاً بین ۳ تا ۴ ماه پس از کاشت آماده برداشت می‌شود و این گیاه به خوبی به کود نیتروژن پاسخ می‌دهد. همچنین، رشد آن در خاک‌های غنی با کمپوست بیشتر خواهد بود.

کشت کینوا در ایران؛ فرصتی برای خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات

پس از برداشت دانه‌های کینوا، این محصول باید بوجاری شود و در محیطی خشک و خنک نگهداری گردد. وضعیت کشت این گیاه در ایران نشان‌دهنده پتانسیل‌های بالای آن برای کشاورزی کشور است.

کینوا برای نخستین بار در سال ۱۳۹۲ در دانشکده کشاورزی دانشگاه گرگان به‌صورت گلخانه‌ای کشت شد و از آن زمان کشت آزمایشی این گیاه در مناطق مختلف کشور، از جمله جیرفت، کرج، اهواز و ایرانشهر، مورد ارزیابی قرار گرفته است. با این حال، در برخی از شهرها نتایج مطلوبی حاصل نشده و هم‌اکنون بحث‌های توسعه‌ای و ترویجی کشت کینوا در حال پیگیری است.

ورود کینوا به الگوی کشت و زراعت کشور می‌تواند به کاهش وابستگی ایران به واردات برنج کمک کند و به عنوان مکملی در کنار سایر محصولات کشاورزی جای خود را باز کند. تقاضای بالای جهانی برای این ماده ارزشمند نشان می‌دهد که توسعه کشت آن در کشور می‌تواند سرمایه‌گذاری مناسبی باشد. اگرچه تقاضای داخلی برای این محصول هنوز در حال رشد است، اما بازارهای بین‌المللی نیز فرصت‌های صادراتی خوبی را فراهم می‌کنند.

با توجه به بحران غذا در جهان، مصرف کینوا با استقبال خوبی مواجه شده و تولید این محصول نیز رشد قابل توجهی داشته است. کشورهای آمریکا، اروپایی و ژاپن بیشترین واردات این محصول را دارند.

آینده کشت کینوا در ایران نویدبخش است؛ این گیاه با سازگاری فوق‌العاده‌اش در شرایط مختلف اقلیمی و خاکی می‌تواند به حل مشکلات سوء تغذیه و گرسنگی کمک کند. همچنین، استقلال و خودکفایی در تولید این گیاه ارزشمند می‌تواند راهکاری مؤثر برای کاهش وابستگی کشور به منابع غذایی خارجی باشد.

با این حال، موفقیت در گنجاندن کینوا در سیستم‌های تولید کشاورزی نیازمند شناخت کامل از خصوصیات گیاه و پتانسیل زراعی آن است. بدون پی‌ریزی‌های علمی و تحقیقاتی مناسب، هر گونه تلاشی ممکن است با شکست مواجه شود. امید است که با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و فرهنگ‌سازی مناسب، هر دو جنبه عرضه و تقاضا به‌طور همزمان رشد یابند.

*دکتری تخصصی زراعت گرایش اکولوژی گیاهان زراعی

انتهای پیام/