علمی، پژوهشی و فناوری

از داده تا دستاورد اثرگذار؛ پیام جایزه مصطفی به نسل جوان دانشمندان

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، در مراسم ششمین دوره جایزه مصطفی (ص) که امشب در تالار وحدت تهران برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از گردهمایی فرهیختگان و برگزیدگان علمی جهان اسلام، گفت: امشب در ششمین دوره جایزه مصطفی در تهران گرد آمده‌ایم، نه فقط برای اینکه به برگزیدگان جایزه‌ای اهدا کنیم، بلکه تا به جهانیان نشان دهیم امت اسلامی هنوز زنده است. زنده است چون هنوز جرأت دیدن دارد؛ دیدن آنچه دیگران نمی‌بینند، دیدن آنچه هنوز نامی ندارد و ساختن آنچه می‌تواند زندگی بشر را دگرگون کند.»

وی افزود: «در دنیای علم همیشه یک قانون ساده حاکم است: نخست دانستن. اما دیدن فقط نگاه کردن نیست؛ دیدن یعنی توانایی فهمیدن چیزی زمانی که هنوز به داده بدل نشده است، چیزی که هنوز در نمودار نیامده و هیچ ابزاری برای سنجش آن ساخته نشده است. در جهان علم ما با چشم جلو نمی‌افتیم، بلکه با دیدن ساختارهاست که پیش می‌افتیم. در طبیعت، شیر و آهو هر روز با هم مسابقه نمی‌دهند، آنها با طبیعت مسابقه می‌دهند؛ هر کدام اگر نتوانند ببینند، حذف می‌شوند. اما در سیستم علم، آنکه زودتر ببیند نقشه آینده را می‌کشد، اوست که معادله را بازنویسی می‌کند و دیگران ناچار می‌شوند در زمین او بازی کنند.»

معاون علمی رئیس‌جمهور تأکید کرد: «جایزه مصطفی (ص) جایزه یک لحظه نیست، جایزه یک زاویه دید است؛ زاویه‌ای که به ما امکان می‌دهد از سطح به عمق برویم، از نشانه‌ها و ساختارها به مدل‌ها و از مدل‌ها به راه‌حل‌هایی برسیم که جهان را تغییر می‌دهد. این جایزه نه فقط برای نوشتن یک مقاله یا گردآوری یک داده، بلکه به خاطر خلق یک دستاورد اثرگذار اهدا می‌شود؛ اثری که چیزی را تغییر دهد: راهی برای درمان یک بیماری، روشی برای دسترسی به انرژی پاک، مدلی برای حل بحران‌های زیست‌محیطی یا ابزاری برای فهم عمیق‌تر جهان در داده، در دارو، در نانو، در سلول‌های بنیادی و در نور. اینها فقط حوزه‌های تخصصی نیستند بلکه جغرافیای تازه‌ای از قدرت‌اند. امشب ما از کسانی تجلیل می‌کنیم که در این جغرافیای نو پرچم گذاشتند.»

او با اشاره به برگزاری آیین جایزه در هفته وحدت گفت: «نیکوست که این مراسم در روزهایی برگزار می‌شود که به نام وحدت مزین است؛ هفته‌ای که یادآور میلاد پیامبر رحمت است و بیش از آن، یادآور ضرورت ساختن آینده مشترک برای امت واحده. وحدت فقط یک واژه سیاسی نیست؛ در دنیای امروز وحدت یعنی اشتراک‌گذاری زیرساخت‌های علمی، داده‌های پژوهشی و افق‌های فناوری. یعنی پژوهشگری در دل آفریقا بتواند داده‌هایش را با آزمایشگاهی در مالزی به اشتراک بگذارد و دانشمندی در ایران بتواند ایده‌اش را با تیمی در ترکیه به کار بگیرد. اگر جهان اسلام بخواهد در معادله علم باقی بماند باید از تفاوت‌ها عبور کند؛ نه برای حذف، بلکه برای هم‌افزایی. و این جایزه خود نمونه‌ای از همین وحدت است؛ نام‌ها متفاوت است اما هدف یکی است: آینده‌ای که خودمان بسازیم.»

افشین با اشاره به تحولات منطقه‌ای افزود: «در هفته‌های اخیر آسمان منطقه برای لحظاتی تار شد؛ اما ما آموختیم که حتی چیزهایی هست که راه را نشان می‌دهند. این جنگ، جنگ فناوری با وحشت است؛ نبرد کشوری که می‌خواهد با دقت دفاع کند. ما برای اثبات نیازی به فریاد نداریم، همین که در پاسخ به اندازه می‌زنیم یعنی اندازه‌ها را می‌شناسیم و این یعنی تمدن. تمدن یعنی وقتی تهدید می‌شوید هنوز می‌دانید کجا باید بایستید و کجا باید بروید. و اگر اعتماد چیزی به ما آموخته باشد، این است که حتی دفاع هم باید با دانش باشد.»

وی با اشاره به نقش دین در بنیان علم خاطرنشان کرد: «قرآن کریم مسیر ما را به زیبایی ترسیم کرده است. علم از لحظه‌ای آغاز شد که انسان توانست حقایق و نام‌ها را بشناسد، تعریف کند و بر اساس شناخت پیش برود. اگر جهان اسلام می‌خواهد دوباره آغاز کند، باید از همین نقطه شروع کند؛ از بازتعریف خود و بازتعریف آینده جهانی علم.»

معاون علمی رئیس‌جمهور خطاب به برگزیدگان جایزه مصطفی گفت: «شما فقط مسیر علمی طی نکرده‌اید؛ شما نقطه اثر ساخته‌اید. تأثیر شما تنها در آزمایشگاه نبوده است بلکه در تغییر جهان است. شما اندیشه را به امکان تبدیل کردید و چیزی را ساختید که پیش از شما وجود نداشت. به همین دلیل است که معادلات علم تنها تغییر محتوا نیست، بلکه علم یعنی تولید.»

دکتر افشین در پایان سخنان خود اظهار داشت: «اگر قرار است تنها یک جمله از امشب در حافظه‌ها بماند، بگذارید این باشد: در جهانی که همه می‌دانند، تنها کسی برنده است که زودتر می‌بیند. و ما امشب دیده‌ایم.»