پزشکی و سلامت ,علمی، پژوهشی و فناوری

تبعات مصرف بیش از حد استامینوفن برای بدن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری از شیراز،  دکتر زینت آریان پور کارشناس دارو در این باره تصریح کرد: متأسفانه فاصله بین حد مجاز مصرف روزانه دارو و میزانی که به کبد آسیب می‌زند بسیار اندک است و همین امر عامل بسیاری از مسمومیت ها با استامینوفن است. به همین دلیل، کمپانی سازنده تایلنول سقف مصرفی روزانه استامینوفن را از ۴۰۰۰ میلی‌گرم به ۳۰۰۰ میلی‌گرم کاهش داده است که داروسازان و پزشکان بسیاری با آن موافقت کرده‌اند.

وی گفت: یکی از قرص‌ هایی که بدون نسخه پزشک قابل تهیه است و افراد زیادی با کوچکترین درد آن را مصرف می‌کنند قرص استامینوفن است. 

وی خارنشان کرد: قرص‌های استامینوفن دارای ۳۲۵ تا ۵۰۰ میلی گرم ماده موثر هستند بنابراین مصرف بیش از ۸ تا ۱۰ عدد قرص در روز خطرناک است و عوارض زیادی به همراه دارد. بررسی‌های ۶ ساله روی افرادی که مرتب این دارو را استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد مصرف بیش از حد مجاز این دارو موجب خاصیت سمی آن می‌شود و عوارض بسیاری ایجاد می‌کند.

اوادامه داد، در بعضی از افراد، میزان مجاز مصرف روزانه از این هم کمتر است. برای مثال، افراد مبتلابه بیماری‌های کبدی، کسانی که روزانه بیش از حد معمول از نوشیدنی‌ های الکلی استفاده می‌کنند و کسانی که با داروی ضد انعقاد وارفارین درمان می‌شوند ممکن است سریع‌تر دچار آسیب کبدی ناشی از مصرف استامینوفن شوند و باید استامینوفن را با احتیاط بیشتری مصرف کنند.

مصرف زیاد قرص استامینوفن

این کارشناس دارو عنوان کرد: استامینوفن در کل یک داروی نسبتاً ایمن است؛ اما درصورتی‌که، در مصرف آن زیاده روی شود باعث ایجاد آسیب‌های جدی به سلامت بدن می‌شود.

به گفته این کارشناس، خوردن قرص استامینوفن به تعداد زیاد و یک‌باره می‌تواند موجب مسمومیت شود که بسیار خطرناک است. همچنین خوردن قرص استامینوفن به تعداد زیاد در زمان طولانی باعث ایجاد مسمومیت حاد نمی‌شود؛ اما، به کبد و کلیه و ارگان ها دیگر بدن آسیب می‌زند.

علائم و عوارض خوردن تعداد زیاد قرص استامینوفن

وی در خصوص علائم و عوارض خوردن زیاد قرص استامینوفن این چنین می گوید: علائم مصرف بیش از حد (Overdose) استامینوفن معمولاً شامل بی اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ و درد در قسمت راست و بالای شکم است.

او در همین راستا خاطرنشان کرد: اگرچه مشکلات ناشی از مصرف استامینوفن در بیشتر موارد درمان پذیر است. گاهی اوقات مصرف بیش از حد این دارو می‌تواند به نارسایی کبد بینجامد که درصورت درمان نشدن سریعاً می‌تواند باعث مرگ بیمار شود.

به گفته دکتر آریان پور: فردی که احتمالاً تعداد زیادی قرص استامینوفن مصرف کرده است (حدود هشت یا ده عدد یا بیشتر) در معرض آسیب کبدی قرار دارد که مهم‌ترین مورد از عوارض خوردن تعداد زیاد قرص استامینوفن است. 

او افزود: شخصی که استامینوفن بیش از حد مصرف کرده است معمولاً نیاز به بستری در اورژانس یا بیمارستان و انجام تست خون جهت تعیین سطح استامینوفن در خون و سایر آزمایش‌ های کبدی دارد. درمان می‌تواند شامل شستشوی معده، تجویز سرم و داروهایی باشد که به دفع سریع‌تر استامینوفن از بدن کمک کند.

عوارض مصرف طولانی ‌مدت استامینوفن

دکتر زینت آریان پور ادامه داد: استامینوفن، بعد از مصرف و جذب، در کبد پردازش و متابولیزه می‌شود و درنهایت از طریق کلیه دفع می‌شود. در حالت عادی در اشخاصی که سالم هستند مصرف دوزهای پایین این دارو مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند. اما، در کسانی که بیماری کبدی، کلیوی یا گوارشی دارند مصرف این دارو حتی در دوزهای پایین هم می‌تواند آسیب برساند.

وی در بخشی دیگر از سخنانش افزود‌: استامینوفن باعث مهار تولید و ایجاد یک سری فاکتورهای محافظت‌کنندۀ معده می‌شود. مصرف طولانی‌مدت استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر، مثل پروفن، باعث آسیب پذیری بیشتر معده شده و در طولانی‌مدت ممکن است موجب خونریزی و زخم معده شوند.

او افزود: همچنین دفع متابولیک های استامینوفن از کلیه و اثری که خود دارو بر عروق کلیه دارد، درصورت مصرف طولانی‌مدت، باعث ایجاد آسیب به کلیه می‌شود که حتی می‌تواند به نارسایی کلیه بینجامد. افرادی که فشار خون و بیماری زمینه‌ای کلیوی دارند باید در مصرف این‌گونه داروها حساسیت بیشتری داشته باشند.

مسمومیت ناشی از استامینوفن چیست

وی در این خصوص هم می‌گوید: مسمومیت استامینوفن، یک علت شایع از نارسایی حاد کبدی در کودکان و نوجوانان و یا حتی بزرگسالان است. استامینوفن، همچنین به عنوان پاراستامول نیز نامیده میشود و برای درمان‌های اولیه درد یا تب استفاده میشود، اما همچنین جزء داروهای متعددی از قبیل: پرکوست، آلکاسلتزر، سرماخوردگی، سینوس و اکسدرین می‌باشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: استامینوفن یک عامل موثر در کاهش درد و تب در هنگام مصرف دوز توصیه شده روزانه است و مسمومیت استامینوفن یا مصرف بیش از حد آن میتواند به صورت هدفمندی اتفاق بیافتد (هنگامی که یک شخص به طور آگاهانه بیشتر از مقدار حداکثر دوز روزانه مصرف میکند) یا به طور تصادفی (زمانی که شخصی متوجه نمیشود و نا آگاهانه چندین قرص که حاوی استامینوفن هستند، مصرف میکند که بیش از حداکثر دوز توصیه شده روزانه است).

دکتر زینت آریان پور همچنین به نکته اشاره کرد و گفت: حداکثر دوز توصیه شده استامینوفن، ۴ گرم در روز برای بزرگسالان و ۹۰ میلی گرم در روز برای کودکان است. افرادی که به بیماری کبد مبتلا هستند، با مصرف استامینوفن خطر ابتلا به سمیت کبدی (کبد آسیب دیده از مواد شیمیایی) را افزایش میدهد.