علمی، پژوهشی و فناوری

تغییرات بدن در بارداری،

چرا «زنان باردار» خوب نمی‌خوابند؟

به گزارش پایگاه خبری علم و فناوری : در اوایل بارداری معمولاً احساس چرت زدن و خواب‌آلودگی در روز و کاهش خواب در شب مشاهده می‌شود. علت احساس اختلال خواب در دوران بارداری و خواب‌آلودگی در اوایل بارداری، افزایش هورمون پروژسترون است.این هورمون همچنین اثرات خواب‌آلودگی و گاهی تسکین‌دهنده نیز دارد. زنانی که عادت دارند روی شکم بخوابند، به علت فشار به سینه‌ها احساس درد و حساسیت می‌کنند و گاهی این مسئله موجب اختلال خواب در دوران بارداری می‌شود.از طرفی دیگر پرخونی و رشد رحم که در مجاورت مثانه قرار دارد سبب فشار و پرخونی محیط مثانه می‌شود و احساس تکرار ادرار، زن باردار را به طور مکرر در شب بیدار می‌کند. گاهی حالت تهوع صبحگاهی نیز در طول شب ادامه دارد که سبب بدخوابی می‌شود.

بیشتر زنان باردار دچار اختلال خواب می‌شوند

شعبانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، با اشاره به شیوع بی‌خوابی در بین زنان باردار، گفت: در دوران بارداری بیشتر زنان با اختلال خواب مواجه هستند و این اختلال انواع مختلف دارد.

وی با بیان اینکه مشکل در به خواب رفتن یکی از مسایل زنان در دوران بارداری است، اضافه کرد: حتی به دلایل مختلف زنان باردار مجبورند در طول شب از خواب بیدار شوند و یا در مواردی صبح زود از خواب بیدار شوند و تا شب نیز نخوابند. این متخصص زنان دانشگاه گفت: در برخی موارد اختلال خواب در زنان باردار به شکلی است که اصلا به خواب عمیق نمی‌روند و یا زن باردار در طی روز به کرات خستگی را احساس می‌کند.

شعبانی با اشاره به اینکه احساس خستگی در دوران بارداری، اختلالی شایع است اضافه کرد: در بیش از دو سوم بارداری‌ها و یا 70 درصد تا انتهای سه ماهه سوم ممکن است زنان باردار با این اختلال مواجه باشند. این عضو هیأت علمی دانشگاه با اشاره به خستگی به عنوان یکی از عارضه‌های بارداری، ادامه داد: بین 27 تا 70 درصد از بارداری‌ها خود را با خستگی مفرط نشان ‌می‌دهد.

اختلال خواب در زنان باردار پیرتر

شعبانی در پاسخ به این سوال که احساس خستگی و یا اختلال در خواب در ماه‌های مختلف، متفاوت است یا خیر پاسخ داد: علت و شیوع بی‌خوابی در ماه‌های مختلف بارداری متفاوت است، هر چقدر که سن بارداری بیشتر شود، ممکن است اختلال در خوابیدن بیشتر شود و یا عوامل دیگری بیشتری منجر به ایجاد اختلال در خواب شود. تکرر ادرار، حالت تهوع و کمر درد از شایع‌ترین علل بی‌خوابی در زنان بارداراین متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه شایع‌ترین علت بی‌خوابی در زنان باردار، تکرر ادرار خصوصا در ماه‌های اول است خاطرنشان کرد: حالت تهوع و استفراغ در زنانی که در طول بارداری این مسئله را با شدت بیشتر تجربه می‌کنند و همچنین کمر درد نیز می‌تواند از دیگر دلایل اختلال خواب باشد.

حرکات شدید جنین، خواب مادر را دچار اختلال می‌کندوی با بیان اینکه با بالارفتن سن بارداری، افزایش حرکات جنین و یا تفاوت بین سیکل خواب جنین با خواب مادر از دیگر دلایل بروز اختلال در خواب است، ادامه داد: اگر حرکات جنین شدید باشد می‌تواند، خواب مادر را دچار اختلال کند.

شعبانی ایجاد مشکلات در معده را یکی دیگر از مشکلات زنان باردار عنوان کرد و توضیح داد: سوزش سردل می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در روند خواب مادران باردار و همچنین رفلاکس معده شده و در نهایت خواب را دچار مشکل کند.

گرفتگی عضلات؛ عامل بیخوابی مادران باردار

وی با بیان اینکه گرفتگی‌های عضلانی که با بالا رفتن سن بارداری در زنان افزایش می‌یابد از دیگر دلایل کم‌خوابی و یا ایجاد اختلال خواب در زنان باردار است، ادامه داد: افزایش شدت اسپاسم‌های عضلانی ممکن است فرد را از خواب بیدارکرده و در روند خواب اختلالاتی ایجاد کند.متخصص زنان و زایمان دانشگاه عدم راحتی و محدودیت‌های فیزیکی را یکی دیگر از دلایل ایجاد اختلال در روند خوابیدن زنان باردار عنوان کرد.
تنگی نفس در زنان باردار عامل اختلال خواب

وی افزود: تنگی نفس و فشاری که بر دیافراگم، خصوصا در سه ماهه سوم وارد می‌شود از مهمترین دلایل ایجاد مشکل در روند خواب است و این مسئله با بالا رفتن سن بارداری در ارتباط مستقیم است. شعبانی با بیان اینکه سندرم پای بی‌قرار، یکی از مشکلاتی است که زنان باردار با آن مواجه‌اند، اضافه کرد: این مشکل مشخصا زمانی که فرد آماده خوابیدن می‌شود بیشتر بروز می‌کند، این مشکل سندرم روانپزشکی است که نیاز به مداخله و درمان دارد.بیخوابی را به پزشک خود گزارش دهید

وی درباره شب بیداری‌ها در دوران بارداری گفت: اختلال بارداری در افراد مختلف شدت و ضعف دارد؛ حتی برخی افراد این موضوع را به عنوان اتفاق طبیعی در دوران بارداری می‌دانند و این مشکل را به پزشک گزارش نمی‌دهند.

شعبانی افزود: این در شرایطی است که برای مادران شاغلی که روز بعد فعالیت روزمره دارند، بی‌خوابی اختلال عملکردی را ایجاد خواهد کرد؛ ضمن اینکه اگر سیکل خواب نامنظم یا ناکافی باشد قطعا بر وضعیت روانی مادر و رشد جنین اثر دارد.خستگی بیش‌از حد را جدی بگیریدعضو هیأت علمی دانشگاه با یادآوری اینکه خستگی در بارداری از نشانه‌های شایع در بارداری است، ادامه داد: اگر احساس خستگی بیش از حد معمول باشد ممکن است نشانه اختلالی طبی در مادر باشد که شایع‌ترین آن آنمی، کم‌خونی یا کم کاری تیروئید است که باید در این موارد تست‌های غربالگری مد نطر باشد.
اختلال خواب به دلیل مشکلات روانی زن باردار

شعبانی تاکید کرد: اختلال خواب چه به صورت کم خوابی و یا پرخوابی بیش از اندازه می‌تواند علامتی از اختلال روانپزشکی در فرد باشد که باید بررسی شود.وی با بیان اینکه درمان اختلال خواب با دلایل ایجاد آن در ارتباط مستقیم است ادامه داد: محافظت‌هایی که به صورت عضلانی و اسکلتی هم انجام می‌شود وعدم استفاده از غذاهای حجیم، سنگین و چرب نیز می‌تواند به روند بهبود خواب کمک کند ضمنا از مهمترین درمان‌ها شناخت درمانی و بررسی مشکلات احتمالی روانشناسی است. ممنوعیت مصرف خود سرانه داروهای شیمایی و گیاهی در دوران بارداریمتخصص زنان و زایمان دانشگاه نسبت به استفاده از داروهای شیمایی و یا گیاهی در دوران بارداری هشدار داد و افزود: مصرف خودسرانه داروها در دوران بارداری می‌تواند عارضه‌دار باشد و یا حتی منجر به زایمان زودرس شود؛ بنابراین باید این داروها با احتیاط مصرف شود.

وی نسبت به استفاده از داروهای خواب‌آور مثل ملاتونین در دوران بارداری هشدار داد و گفت: امنیت این داروها در بارداری اثبات نشده و باید با احتیاط بیشتری مورد مصرف قرار گیرد. شعبانی گفت: به صورت روتین از جوراب‌های واریس یا ضد آمبولی در دوران بارداری استفاده نمی‌شود و توصیه در باره افرادی که با نظر پرشک از این جوراب‌ها استفاده می‌کنند، این است که شب‌ها و قبل از خواب این جوراب را نپوشند.